Z domowej apteczki

Dopadło nas wszystkich przeziębienie, więc ratujemy się lekami z domowej apteczki. Późnym latem zaopatrzyliśmy się w owoce bzu czarnego, który przerobiliśmy na sok. Wyszedł naprawdę pyszny i już prawie cały zapas mamy wykorzystany. W tym roku musimy zaopatrzyć się w jeszcze większą porcję tego cennego owocu. 

 

A tu trochę wiedzy teoretycznej zaczerpniętej z netu :

BEZ CZARNY bez lekarski
Sambucus nigra

Bez czarny należy do rodziny piżmaczkowatych Adoxaceae (dawniej przewiertniowatych Caprifoliaceae). W Polsce ma wiele potocznych nazw, używanych zależnie od regionu kraju, m.in. bez lekarski, bez dziki, bez czarny, bez pospolity, bez aptekarski, bez biały, bzowina, hyćka, hyczka, holunder, gołębia pokrzywa.
Surowiec: Kwiat bzu czarnego – Flos sambuci, Owoc bzu czarnego – Fructus sambuci.
Kwiaty
zawierają flawonoidy (m.in. rutynę, kwercetynę, estragalinę), kwasy organiczne (walerianowy, ferulowy), kwasy polifenolowe (kawowy, chlorogenowy), olejki eteryczne, związki aminowe, garbniki, saponiny, śluzy i około 9% związków mineralnych (wapń, sód, potas, żelazo, glin).
Owoce
zawierają głównie antocyjany, witaminy A, B, B1, B2, C i J, pektyny, garbniki, sole mineralne, olejki eteryczne, żywice, woski oraz wiele kwasów organicznych (jabłkowy, octowy, winowy, walerianowy, benzoesowy), enzymy oraz związki o charakterze hormonów płciowych.
Uwaga: we wszystkich częściach świeżej rośliny występuje typowy dla niej związek – glikozyd sambunigryna, posiadający właściwości toksyczne, powodujący uczucie słabości i wymioty. Glikozyd ten rozkłada się jednak podczas suszenia i gotowania, więc spożywanie przetworzonego surowca jest bezpieczne.
Skład chemiczny: W kwiatach znajdują się: olejeki eteryczne, śluz , glikozydy cyjanogenne, flawonoidy (m.in. rutyna), saponiny triterpenowe, kwasy organiczne, garbniki, sole mineralne.
Owoce zawierają glikozydy cyjanogenne, kwasy organiczne, cukry, sole mineralne, pektyny.
Zastosowanie: Kwiaty działają: moczopędnie, napotnie, p/gorączkowo. Wzmacniają naczynia krwionośne.
Zewnętrznie ma zastosowanie do przemywań i płukanek w stanach zapalnych oczu i gardła. Owoce działają łagodnie przeczyszczająco, moczopędnie, napotnie, przeciwbólowo, przeciwcukrzycow i odtruwająco.
Owoce bzu czarnego świetnie nadają się do przyrządzania powideł, konfitur i soków.
W kosmetyce
dziki czarny bez znajduje zastosowanie przede wszystkim w postaci kąpieli i maseczek. Kwiaty mają działanie ściągające, przeciwzapalne, przeciwwysiękowe, antyseptyczne i zapobiegają pękaniu naczyń krwionośnych. Tonik z kwiatów czarnego bzu polecany jest do każdej cery, a zwłaszcza starzejącej się i ziemistej. Wygładza i zmiękcza skórę, wybiela piegi oraz łagodzi oparzenia słoneczne. Kwiaty działają bardzo korzystnie także na cerę tłustą i mieszaną oraz w przypadku kruchych naczyń krwionośnych. Napar z kwiatów czarnego bzu polecany jest również do mycia i płukania włosów suchych. Natomiast odwar można wykorzystywać do pielęgnacji włosów czarnych w celu pogłębienia ich barwy.
W kuchni
również kwiaty czarnego bzu znalazły swoje zastosowanie. Przykładem jest syrop kwiatowy, stanowiący smaczny dodatek do koktajli ziołowych. Do jego przygotowania potrzeba około 30 świeżych kwiatostanów, które należy zalać podgrzanym syropem, przyrządzonym z 1 l wody i 1 kg cukru z dodatkiem niewielkiej ilości kwasku cytrynowego lub całej pokrojonej w plastry cytryny. Po 12 godzinach syrop zlewa się do butelek lub słoików. Ponadto kwiaty czarnego bzu mogą być wykorzystane jako dodatek do deserów, do produkcji octu ziołowego oraz wina.